Czosnek kazachstański

Czosnek kazachstański
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	czosnkowate
Rodzaj	czosnek
Gatunek	czosnek kazachstański
	Nazwa systematyczna
	Allium oreophilum C.A. Mey.; Verz. Pfl. Casp. Meer. (C.A. von Meyer) 37. 1831
Synonimy
	Allium ostrowskianum Regel; Allium platystemon Karelin & Kirilov.;
	Allium ostrowskianum Regel; Allium platystemon Karelin & Kirilov.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czosnek kazachstański, czosnek Ostrowskiego^[4] (Allium oreophilum C.A. Mey.) – gatunek rośliny należący do rodziny czosnkowatych. Gatunek występuje na terenie Kaukazu (Dagestan), Azji Środkowej (Dżungaro-Tarbagataj, Pamir, Ałaj, Tienszan), w Afganistanie, Pakistanie i północno-zachodnich Chinach (Sinciang)^[3]. Nazwa gatunkowa tej rośliny oznacza „kochający góry”^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna, w czasie kwitnienia osiąga wysokość 20 cm.
Cebula: Okrągła do owalnej, do 2 cm średnicy, otoczona szarymi łuskami.
Łodyga: Prosto wzniesiona, sztywna, obła, do połowy objęta przez pochwy liści. W uprawie osiąga wysokość do 15 cm.
Liście: Dwa, wąskie, szarozielone, płaskie. Długości do 20 cm, szerokości do 1,5 cm, o czerwonawych brzegach.
Kwiaty: Zebrane na szczycie łodygi w luźne baldachy pozorne o średnicy 7–8 cm, liczące 10–15 kwiatów. Przed rozwinięciem kwiatostan osłonięty jest błoniastą, dwu-, rzadko trzyczęściową okrywą, o długości do 1 cm, czasem czerwonawą, ostro zakończoną. Szypułki równie długie lub dłuższe od szerokodzwonkowatych kwiatów, czasem z małym przykwiatkiem. Działki 8–11 mm długie, 4–4,4 mm szerokie, eliptyczne do owalnych, na końcu zwężone lub ostro zakończone, karminowoczerwone, z ciemniejszym paskiem w środku. Pręciki o połowę krótsze od działek; nitki do połowy zrośnięte u podstawy i przyrośnięte do działek okwiatu, całe, zewnętrzne wąskotrójkątne, wewnętrzne szersze. Szyjka słupka długa na ok. 1 mm, znamię trójdzielne, zalążnia owalna, bez miodników.

Biologia i ekologia

Bylina, geofit cebulkowy. Roślina w naturze występuje w piętrze alpejskim i subalpejskim, na wysokości 2500–300 m n.p.m., na pozbawionych lasu stokach górskich, a także w rzadkich zaroślach. Kwitnie w czerwcu, zaś owoce dojrzewają w sierpniu.

Zastosowanie i uprawa

Zastosowanie. Roślina ozdobna, nadaje się do zastosowania w ogrodach skalnych i alpinariach, ale można ją też stosować na obwódki w założeniach regularnych. Jest łatwa w uprawie, w dobrych warunkach wykazuje pewną ekspansywność. Zalecane sadzenie w średnich grupach. Nadaje się na kwiat cięty. Oprócz typowej formy uprawiane są kultywary, np. `Zwanenburg` o intensywnie szkarłatnych kwiatach^[5].
Wymagania. Mrozoodporność i wymagania klimatyczne – 4-7 strefa USDA; w Polsce mrozoodporność całkowita. Preferuje glebę lekką i przepuszczalną. W czasie wegetacji wskazane jest umiarkowane podlewanie, po zaniknięciu liści gleba powinna być sucha. Należy unikać nadmiernego nawodnienia, mogącego prowadzić do chorób grzybowych. Sadzić na stanowiskach w pełni nasłonecznionych lub w półcieniu (dobrze, jeśli słońce jest po południu).
Uprawa. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub podział cebul. Cebule należy sadzić jesienią, na głębokości 7,5 cm od gruntu do podstawy cebuli, w odległości 7–15 cm. Nasiona należy zbierać w pełni dojrzałe (aby zapobiec wysypywaniu się nasion kwiatostan można umieścić w torebce przymocowanej do łodygi), a następnie wysiać późnym latem lub jesienią wprost do gruntu lub do pojemników. Pojemniki po przemrożeniu można przenieść do zimnej szklarni dla przyspieszenia kiełkowania.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
↑ ^a ^b Allium oreophilum. [w:] Flora of China [on-line]. [dostęp 2013-12-13].
↑ Czosnek Ostrowskiego. [w:] Atlas roślin Polski [on-line]. [dostęp 2013-12-06].
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).

[flora-3] Allium oreophilum. [w:] Flora of China [on-line]. [dostęp 2013-12-13].

[atlas-4] Czosnek Ostrowskiego. [w:] Atlas roślin Polski [on-line]. [dostęp 2013-12-06].

[E-5] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]